Aktualności i archiwum Aktualności

Wezwanie do odwagi w ochronie powietrza

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu UE planuje rewizję norm jakości powietrza poprzez propozycję zmiany legislacji do końca 2022 roku. W odpowiedzi na zaproszenie Komisji Europejskiej do udziału w konsultacjach publicznych dot. zakresu rewizji dotychczasowych norm, EPHA wezwała Komisję do odwagi w podjęciu niezbędnych działań w celu ochrony zdrowia publicznego.

Wezwanie do odwagi w ochronie powietrza
Wezwanie do odwagi w ochronie powietrza

Jesteśmy już w pełni świadomi wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie planety oraz potrzeby poradzenia sobie z obecnym kryzysem klimatycznym i koniecznością zachowania różnorodności biologicznej. Podkreślić przy tym należy, że najbardziej fundamentalny wpływ złej jakości powietrze wywiera na zdrowie ludzi. Zanieczyszczenie powietrza stanowi globalne wyzwanie zdrowotne, które dotyka nas wszystkich.

Według najnowszego raportu jakości powietrza (Air Quality Report), przygotowanego przez Europejską Agencję Środowiska (EEA) zanieczyszczenie powietrza było odpowiedzialne za około 400 tysięcy przedwczesnych zgonów w UE w 2018 roku. Podążając za treścią raportów dot. związku pandemii COVID-19 i zanieczyszczenia powietrza, należy stwierdzić, że potrzeba poprawy jakości powietrza, którym oddychamy, nigdy nie była tak ważna. Z zadowoleniem zatem została przyjęta propozycja nowych przepisów UE dotyczących jakości powietrza, a im bardziej będą one dostosowane do zasad zdrowia publicznego, tym skuteczniej wpłyną na poprawę zdrowia Europejczyków i zmniejszenie kosztów zdrowotnych.

Należy zapobiegać zanieczyszczeniu powietrza i zwalczać je!

U podstaw proponowanych przez Komisję Europejską nowych regulacji prawnych musi leżeć definiowanie wyższych standardów jakości powietrza i kontrola ich wdrażania. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaktualizuje swoje obecne wytyczne dotyczące jakości powietrza, te obowiązujące są bowiem datowane na 2005 rok. Propozycje UE winny dostosować unijne normy powietrza do obowiązujących wytycznych WHO dotyczących jakości powietrza i najnowszych dowodów naukowych. UE musi przedstawić ambitny plan działania na rzecz czystego powietrza z wykorzystaniem badań i narzędzi prawnych, finansowych, koordynacyjnych lub promocyjnych, takich jak:

  • Rewizja limitów szkodliwych dla zdrowia i klimatu zanieczyszczeń powietrza (np. normy emisji pojazdów po Euro 6/VI),
  • Upowszechnianie pojazdów zero-emisyjnych i zakończenie sprzedaży konwencjonalnych samochodów napędzanych paliwami kopalnymi - do 2028 roku oraz wycofanie wszystkich samochodów benzynowych i tzw. diesli (petrol & diesel cars) - do 2045 r.
  • Stosowanie takich miejskich polityk transportowych jak strefy ultra-niskiej emisji, opłaty zatłoczeniowe i parkingowe; narzędzia podatkowe i zachęty finansowe, zachęty do korzystania z car-sharingu.

UE powinna zapewnić środki na inwestycje na rzecz ruchu pieszego i rowerowego oraz poprawy infrastruktury transportu publicznego, tak, by osiągnąć zmianę dotychczasowego paradygmatu mobilności społeczeństwa. W tym kontekście możliwe jest też pokazanie w liczbach korzyści zdrowotnych wynikających ze zwiększenia fizycznej aktywności. Zapobieganie zanieczyszczeniom oznacza też konieczność zakończenie bezpośredniego lub pośredniego finansowania ze środków publicznych procesów prowadzących do zanieczyszczenia powietrza. Powyższe wymaga pełnego dostosowania budżetu UE i funduszy na odbudowę po COVID-19 do priorytetu zerowego zanieczyszczenia poprzez ograniczanie emisji zanieczyszczeń u źródła. UE powinna przyjąć listę czynników warunkujących czystość powietrza dla programu UE następnej generacji (Next Generation EU), z pełnym zastosowaniem zasady „zanieczyszczający płaci”.

Lepiej należy identyfikować zanieczyszczenie powietrza i jego skutki

Wybór kluczowych wskaźników ma zasadnicze znaczenie dla sprawdzenia skuteczności europejskich działań na rzecz środowiska, przy czym implikacje dla zdrowia ludzi winny zajmować najwyższą pozycję. W rzeczywistości każde działanie w dziedzinie środowiska i zdrowia musi opierać się na nauce opartej na dowodach. EPHA wzywa decydentów do kierowania się wytycznymi wypływającymi z najnowszych dowodów naukowych dotyczących szkód zdrowotnych powodowanych zanieczyszczeniem środowiska jako podstawy każdej przyszłej polityki.

Konieczny jest lepszy monitoring i raportowanie zanieczyszczenia powietrza

EPHA z zadowoleniem przyjmuje zaangażowanie EEA i zdecydowanie zaleca przeprowadzenie dalszych badań dotyczących zdrowotnych kosztów zanieczyszczenia powietrza. Potrzeba dodatkowych danych nie powinna jednak być interpretowana jako sposób na opóźnienie działań, ponieważ istnieje wiele istniejących dowodów wskazujących na potrzebę ich podjęcia już teraz. W raporcie "Koszty zdrowotne zanieczyszczenia powietrza w europejskich miastach i powiązaniu z transportem", zrealizowanym przez CE Delft dla EPHA w 2020 roku (największym tego typu badaniem, dostępnym TUTAJ) wykorzystano kompleksową metodologię badania kosztów zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza w 432 miastach europejskich, w ramach wszystkich państw członkowskich UE oraz Norwegii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Raport ten stanowił kontynuację badań, przeprowadzonych przez tę instytucję doradczą w 2018 r. dotyczących skutków zdrowotnych emisji silników dieslowych w 9 krajach UE (ang. Health Impacts and Health Impacts of Diesel Emissions in the EU in 9 European countries, dostępny TUTAJ).

Na podstawie danych zebranych przez EEA eksperci zauważyli pewne rozbieżności w liczbie i usytuowaniu stacji monitoringu powietrza, np. niektóre miasta mają jedną stację monitorowania jakości powietrza w parku, a nie w pobliżu zatłoczonej drogi. Dostępne, przejrzyste i wiarygodne dane lokalne to kluczowa kwestia, którą UE musi rozwiązać, aby poprawić rozliczalność monitoringu. UE powinna również rozważyć przeprowadzenie podobnych do wyżej wspomnianych inicjatyw badawczych.

Propozycja nowych przepisów UE dotyczących jakości powietrza może stanowić realną okazję do poprawy naszego zdrowia poprzez oczyszczanie powietrza, którym oddychamy. UE powinna zapewnić jak najwyższe standardy, określając mapę drogową dla wdrażania tych nowych regulacji z korzyścią dla nas wszystkich.

 

Prezentowane opracowanie stanowi tłumaczenie artykułu Matteo Barisione z 18 stycznia 2021 r. przygotowane przez Lubomirę Wengler. Tytuł tekstu pierwotnego brzmi: „Be bold on new air quality rules,” EPHA says”. Można się z nim zapoznać na stronie EPHA.

Z opinią EPHA można zapoznać się TUTAJ.

Z opinią PTPZ, analogiczną do odpowiedzi EPHA, można zapoznać się TUTAJ.

Poprzedni artykuł Następny artykuł