W liście otwartym do premiera, ponad 40 organizacji pozarządowych, w tym Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, wyraziło swoje stanowisko wobec przedstawionego do konsultacji projektu aktualizacji Krajowego Planu Energii i Klimatu (KPEiK) do 2030 roku. Podkreślają, że dokument, choć pokazuje pewien postęp w planowaniu transformacji energetyczno-klimatycznej Polski, wciąż nie w pełni wykorzystuje krajowy potencjał do osiągania celów klimatycznych.
Autorzy listu podkreślają, że transformacja energetyczno-klimatyczna wymaga zaangażowania nie tylko Ministerstwa Klimatu i Środowiska, ale także 11 innych resortów, takich jak Ministerstwo Przemysłu, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Infrastruktury, Zdrowia czy Edukacji. Jako główny postulat proponują powołanie międzyresortowego zespołu koordynacyjnego pod kierunkiem Ministerstwa Klimatu i Środowiska, który usprawniłby planowanie i realizację polityki energetyczno-klimatycznej.
- Każdy dobrze przygotowany plan powinien jasno określać zadania i odpowiedzialność instytucji za jego wdrażanie. W przypadku Krajowego Planu Energii i Klimatu nie ma możliwości, aby jedynym odpowiedzialnym za realizację było Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Ono może koordynować działania, ale za znaczną ich część muszą wziąć odpowiedzialność także inne ministerstwa. Nie widzimy wystarczającego zaangażowania w proces transformacji ze strony wielu ministerstw, co skłoniło nas do wystąpienia z tym apelem. - mówi dr Wojciech Szymalski, prezes Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju.
Mimo nadziei związanych z procesem aktualizacji i poprawieniem niektórych aspektów Planu, sygnatariusze listu zwracają uwagę na brak wizji i ambicji projektu. Zostały pominięte istotne możliwości, które dawałyby szansę na wyjście ponad prognozowany poziom redukcji emisji gazów cieplarnianych, produkcji energii z odnawialnych źródeł oraz redukcji zużycia energii. Według autorów listu Plan nie został nakreślony z uwzględnieniem realnych możliwości i istniejących szans takich jak rozwój zielonej gospodarki, redukcja ubóstwa czy bardziej zdecydowane działania na rzecz efektywności energetycznej budynków.
Brak odpowiedzi w KPEiK na pytania i kwestie poruszone przez sygnatariuszy prowadzi do konkluzji o zdecydowanie niewystarczającym i nierównomiernym zaangażowaniu się wielu ministerstw w tworzenie dokumentu.
Dlatego autorzy listu skierowali pytania nie tylko do Premiera, ale też Ministerstwa Przemysłu, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Aktywów Państwowych, Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Edukacji. Ministerstwa Nauki, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Pomocy Społecznej, Ministerstwa Finansów.
Wśród tematów, do których organizacje odnoszą się w swoich pytaniach i postulatach do rządu znalazły się:
- Rola węgla – organizacje krytykują utrzymanie znaczącej roli węgla po 2040 roku, wskazując na potrzebę przyspieszenia sprawiedliwej transformacji.
- Potencjał przemysłu – organizacje apelują o uwzględnienie, jak polski przemysł może skorzystać z transformacji energetycznej i wzmocnić swoją konkurencyjność.
- Rolnictwo i bioróżnorodność – organizacje zwracają uwagę na konieczność rozwoju rolnictwa ekologicznego i działań na rzecz odbudowy zasobów przyrody.
- Planowanie przestrzenne i transport – organizacje podkreślają brak kompleksowego podejścia do emisji z budownictwa i transportu, oraz zabezpieczenia infrastruktury przed zmianami klimatu.
- Zdrowie publiczne – organizacje postulują większy nacisk na ochronę zdrowia w obliczu rosnących zagrożeń klimatycznych.
Zgodnie z Ramami ogólnymi dotyczącymi zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, będącymi załącznikiem nr 1 do Rozporządzenia nr 2018/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu powinien zawierać opis struktury administracyjnej wdrażania krajowych polityk klimatyczno-energetycznych. Takiego opisu, jasno formułującego zakresy odpowiedzialności i cele poszczególnych ministerstw w trakcie wdrażania Planu w przedstawionym do konsultacji projekcie nie ma.
Autorzy apelu wzywaja do utworzenia - pod kierunkiem Ministerstwa Klimatu i Środowiska - międzyresortowego zespołu koordynacyjnego, mającego na celu integrowanie zamierzeń i działań różnych ministerstw w zakresie transformacji energetycznej - dodaje Jan Twardowski z Fundacji Efektywnego Wykorzystania Energii.
Organizacje liczą na konstruktywne odniesienie się rządu do przedstawionych uwag i propozycji, wierząc, że ich wdrożenie umożliwi Polsce pełne wykorzystanie potencjału transformacji oraz realizację ambitnych celów klimatycznych.
List jest dostępny TUTAJ
Źródło: Instytut na rzecz Ekorozwoju