Państwa członkowskie UE mają czas do 2023 roku na wdrożenie nowego systemu opłat drogowych, który będzie stanowił dużą zachętę dla ciężarówek o zerowej emisji, po tym jak posłowie Parlamentu Europejskiego przegłosowali w czwartek, 17 lutego, nowe przepisy. Transport & Environment (T&E) uznało zaktualizowane prawo dotyczące eurowiniety za przełomowe dla czystego transportu ciężarowego, który przyniesie korzyści dla klimatu, jakości powietrza i przewoźników. Jednocześnie T&E wezwało państwa członkowskie do natychmiastowego rozpoczęcia prac nad wdrożeniem regulacji.
Do maja 2023 roku przewoźnicy eksploatujący ciężarówki o zerowej emisji - elektryczne lub wodorowe - muszą zacząć otrzymywać zniżki w wysokości co najmniej 50% od uzależnionych od pokonanej odległości opłat drogowych. Państwa członkowskie mogą zdecydować się na nałożenie dodatkowych opłat zależnych od poziomu emisji CO2 na ciężarówki napędzane paliwami kopalnymi lub wdrożyć obydwa rozwiązania. Biorąc pod uwagę, że opłaty drogowe kosztują przewoźników do 25 000 euro rocznie za każdą ciężarówkę, przejście na pojazdy o zerowej emisji znacznie zmniejszy ich koszty ogólne.
James Nix, menedżer ds. polityki przewozów towarowych w T&E, powiedział: "To przełomowy moment dla zielonego transportu ciężarowego. Ciężarówki napędzane paliwami kopalnymi będą wreszcie musiały płacić więcej, jeśli emitują więcej zanieczyszczeń, a przewoźnicy, którzy przestawią się na pojazdy bezemisyjne, obniżą swoje koszty. Ale dla rządów krajowych zegar już tyka, muszą na czas wprowadzić czystszy i sprawiedliwszy system. Europa nie może dłużej zwlekać z rozwiązaniem problemu tego dużego źródła emisji."
Nowe prawo wymaga również, aby kraje stosowały opłaty za zanieczyszczenie powietrza przez ciężarówki od 2026 roku. Obecnie tylko cztery państwa członkowskie pobierają opłaty od samochodów ciężarowych za zanieczyszczanie powietrza, a T&E stwierdziło, że uczynienie tych opłat obowiązkowymi jest dużym krokiem w kierunku odzyskania pełnych kosztów wpływu transportu ciężarowego na zdrowie ludzi i środowisko. Pojazdy dostawcze i minibusy również będą musiały podlegać opłatom w zależności od ich wpływu na środowisko od 2026 roku.
Ponadto od 2024 roku nowe opłaty drogowe dla ciężarówek oparte na czasie przejazdu, które są mniej sprawiedliwe niż opłaty określane na podstawie długości trasy, będą mogły być wprowadzane tylko w wąsko określonych okolicznościach. Jeśli opłaty czasowe zostaną utrzymane na głównych autostradach po kwietniu 2024 roku, będą musiały być zróżnicowane w zależności od emisji CO2 danej ciężarówki.
Kraje z płatnymi drogami objętymi umowami koncesyjnymi mogą wyłączyć opłaty na nich zarówno z zasady oparcia opłat na emisji CO2, jak i z oparcia ich na zanieczyszczeniu powietrza, ale tylko do czasu odnowienia tych umów lub wprowadzenia do nich istotnych zmian.
Samochody ciężarowe są odpowiedzialne za 23% emisji gazów cieplarnianych w UE pochodzących z transportu drogowego [1] i, zgodnie z danymi z Kopenhagi, Paryża i Londynu [2], odpowiadają za ponad 20% emisji trujących NOx generowanych przez pojazdy drogowe.
Przypisy:
[1] UNFCCC (2019). Dane dotyczące gazów cieplarnianych z UNFCCC. https://unfccc.int/process-and-meetings/transparency-and-reporting/greenhouse-gas-data/ghg-data-unfccc/ghg-data-from-unfccc
[2] Nationalt Centre for Miljø og Energi, Kildebidrag til sundhedsskadelig luftforurening i København (2013) https://www.dmu.dk/Pub/SR57.pdf
Władze Wielkiego Londynu, dane dotyczące emisji (2016) https://data.london.gov.uk/dataset/london-atmospheric-emissions-inventory-laei-2016
AirParif (2020) Émissions de polluants atmospherephériques et de gaz à effet de serre https://www.airparif.asso.fr/sites/default/files/documents/2020-08/inventaire_emissions_idf_2017_20200724.pdf
Źródło: T&E