Niemal wszyscy mieszkańcy (93% w Krakowie i 92% w Warszawie) pragną więcej roślin i terenów zielonych w swoich miastach, co stanowi rekordowy wynik wśród wszystkich 15 miast w Europie objętych badaniem (średnia dla wszystkich badanych miast to 82%). Jest to najwyraźniejszy sygnał poparcia dla pojedynczego postulatu w badaniu, które zostało przeprowadzone na grupie ponad 900 dorosłych Polaków i ma służyć wyjaśnieniu społecznego postrzegania mobilności w miastach w post-pandemicznym świecie. Na kolejnych miejscach znalazły się postulaty dotyczące zapotrzebowania na więcej przestrzeni dla ruchu pieszego (71% w Krakowie i 64% w Warszawie) i transportu publicznego (66% w Warszawie i 62% w Krakowie). Ponad połowa mieszkańców badanych miast popiera także kilka innych rozwiązań, takich jak wprowadzenie większej liczby polityk mających na celu zatrzymanie wjazdów wysokoemisyjnych samochodów do miast lub zamknięcie ulic przed szkołami i przedszkolami dla zanieczyszczających powietrze pojazdów (57%).
Zanieczyszczenie powietrza w miastach, którego jedną z głównych przyczyn w Europie jest transport drogowy, prawdopodobnie wiąże się z wyższą śmiertelnością osób, które zachorowały na COVID (3). Jest również najważniejszą przyczyną przedwczesnej śmierci spowodowanej czynnikami środowiskowymi.
Ponad czterech na pięciu ankietowanych przepytanych online w marcu (84% w Warszawie, 84% w Krakowie) odpowiedziało YouGov, że chcieliby, aby prezydenci ich miast zrobili więcej w celu chronienia ich przed zanieczyszczeniem powietrza (3). To najwyższy wynik w Europie, obok miast włoskich, prawdopodobnie ze względu na dużą skalę tego problemu w Polsce. Promowanie korzystania z transportu publicznego (72% - Warszawa, 76% - Kraków) i chodzenia pieszo (68% - Warszawa, 73% - Kraków) oraz zwiększanie terenów zielonych (84 - Warszawa, 87% - Kraków) są wśród działań, których podejmowania w przyszłości uczestnicy badania oczekują od swoich prezydentów miast.
Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Oddziału Mazowieckiego, powiedziała: \"Wyniki badania powinny być brane pod uwagę przy planowaniu zmian w politykach mobilności i planach inwestycyjnych nie tylko w Warszawie i Krakowie, ale także w innych dużych miastach w Polsce, gdzie odpowiedzi respondentów byłyby zapewne podobne. Miasta mają do dyspozycji całą gamę rozwiązań służących jednocześnie ograniczaniu emisji z transportu i tworzeniu zielonej przestrzeni, przyjaznej mieszkańcom. Mogą też łączyć je na wiele sposobów, np. zwężając ulice i poszerzając ciągi pieszo-rowerowe, uzupełniając je o zieleń, czy budując nowe torowiska tramwajowe pokryte trawą\".
Jeśli chodzi o samochody, prawie trzy czwarte respondentów (71% - Kraków, 73% - Warszawa) pragnie ograniczenia zanieczyszczenia spowodowanego ruchem drogowym, a ponad połowa (58% - Kraków, 59% - Warszawa) stwierdziła, że po 2030 roku w europejskich miastach powinno być dozwolone poruszanie się wyłącznie samochodami bezemisyjnymi.
Rafał Bajczuk z Fundacji Promocji Pojazdów Elektrycznych skomentował: “Badania pokazały po raz kolejny, że Polacy chcą zmian w swoich miastach i są bardziej progresywni od decydentów. Celem naszych polityków nie powinna być tylko zamiana istniejących samochodów spalinowych na elektryczne, ale gruntowna zmiana w przestrzeni miejskiej i sposobie poruszania się po nich. Polacy chcą korzystać z dobrej jakości transportu publicznego oraz mieć dostęp do dobrej jakości infrastruktury pieszej i rowerowej. Taka postawa powinna być odzwierciedlona w priorytetach inwestycyjnych miast oraz w politykach krajowych”.
Badanie zostało zlecone przez Kampanię na rzecz Czystych Miast (ang. Clean Cities Campaign), nowy europejski ruch, który rozpoczyna dziś swoją działalność i którego celem jest zachęcenie miast do przejścia na transport zeroemisyjny do 2030 roku. (4).
Barbara Stoll, Dyrektor Kampanii na rzecz Czystych Miast powiedziała: "Ten sondaż wyraźnie pokazuje, że obywatele mają dość oddychania brudnym powietrzem i proszą swoich burmistrzów, aby to oni, a nie samochody, znaleźli się w centrum nowej mobilności w miastach. Jest to ważny sygnał w momencie, w którym kraje przygotowują się do wydania miliardów euro z funduszy na zieloną odbudowę. Te środki mogą przyczynić się do wyraźnej zmiany sytuacji w miejskiej mobilności poprzez radykalne przekształcenie naszego poruszania się po mieście, zgodnie z oczekiwaniami mieszkańców. Opinia publiczna powinna być dla decydentów drogowskazem, dzięki któremu miasta staną się bardziej przyjazne do życia i zrównoważone".
Przeprowadzony online sondaż YouGov pojawia się w momencie, gdy rządy przygotowują się do wydania prawie 700 miliardów euro z unijnych funduszy naprawczych po COVID, z czego 37% jest przeznaczone na działania związane z klimatem, w tym zrównoważoną mobilność miejską.
Innym kluczowym elementem procesu decyzyjnego, który może radykalnie zmienić krajobraz europejskich miast, jest zaplanowana na czerwiec rewizja norm emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych, w związku z którą Komisja Europejska może zaproponować konkretny termin wstrzymania sprzedaży pojazdów benzynowych i diesli w całej UE (5).
Przypisy:
- Kontrast z wysokimi poziomami zadowolenia z terenów zielonych odnotowanymi przed pandemią (str. 136, Eurobarometr) sugeruje, że zapotrzebowanie społeczne na zieleń gwałtownie wzrosło.
- Wszystkie dane, o ile nie podano inaczej, pochodzą z YouGov Plc. Wielkość próby wyniosła 264 wywiady w Krakowie i 703 w Warszawie, a łącznie dla wszystkich miast 10 050 dorosłych (w wieku 18+) z obszarów metropolitalnych wokół Londynu, Birmingham, Madrytu, Barcelony, Mediolanu, Rzymu, Hamburga, Berlina, Paryża, Lyonu, Brukseli, Antwerpii, Warszawy, Krakowa, Budapesztu. Badania terenowe przeprowadzono między 3 a 22 marca 2021 roku. Sondaż został przeprowadzony online. Główne wnioski z badania można znaleźć w briefingu, pod tym linkiem, natomiast pełne tabele danych są dostępne na życzenie.
- Kilka badań (w tym z Harvard School of Public Health i Max-Planck Institute) wskazało na możliwe powiązania między zanieczyszczeniem powietrza a wyższą śmiertelnością związaną z Covid.
- Kampania wzywa miasta i rządy do ponownego przemyślenia mobilności miejskiej poprzez: przeznaczenie więcej przestrzeni publicznej dla ruchu pieszego, rowerowego i zieleni, inwestowanie w transport publiczny i promowanie go, a także dopuszczanie do ruchu w miastach wyłącznie samochodów osobowych i dostawczych o zerowej emisji najpóźniej od 2030 roku. Więcej na stronie: www.cleancitiescampaign.org
- Prawie dwie trzecie (63%) mieszkańców wszystkich miast objętych badaniem poparło zakaz sprzedaży nowych samochodów z silnikami benzynowymi i wysokoprężnymi w Europie po 2030 roku (sondaż T&E).
Briefing (j. angielski): TUTAJ
Informacja prasowa z danymi ogólnoeuropejskimi: TUTAJ
Petycja do Ursuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji Europejskiej, dotycząca zakończenia sprzedaży nowych samochodów z silnikami wysokoprężnymi, benzynowymi i gazowymi do 2030 roku: TUTAJ
Źródło: Clean Cities Campaign