W rządzie trwają prace nad Krajowym Planem Odbudowy. Dzisiejszy apel przypomina Premierowi, że wychodzenie z kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa powinno iść w parze ze wspieraniem rozwiązań, które zagwarantują nam możliwość życia w czystym i bezpiecznym dla zdrowia środowisku. Wsparcie mieszkańców i mieszkanek miast jest dziś szczególnie potrzebne, stoją oni bowiem między innymi w obliczu zagrożenia podwyżkami cen biletów.
Sygnatariusze apelu odwołują się do idei “zielonej odbudowy miast”, czyli takiej ścieżki wychodzenia z kryzysu, która zagwarantuje, że miasta będą odporne na przyszłe kryzysy, wolne od zanieczyszczeń i przystępne. Wśród sygnatariuszy apelu znajdują się Prezydenci Gdyni, Gorzowa Wielkopolskiego, Jeleniej Góry, Krakowa, Olsztyna, Piły, Przemyśla, Rzeszowa, Warszawy, Zamościa, Przewodniczący Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, a także liczne grono organizacji społecznych.
“W ciągu ostatnich 15 lat udało się znacznie poprawić usługi transportu zbiorowego w polskich miastach. Ale w wyniku pandemii transport ten jest w trudnej sytuacji. Z jednej strony mamy konieczność przewożenia mniejszej ilości pasażerów, z drugiej utrzymania często zwiększonych wymagań sanitarnych i przewozowych. To dodatkowe koszty, które w niektórych miastach już grożą podwyżkami cen biletów. Pozostawienie tej sytuacji bez reakcji budżetu państwa grozi redukcją już nie tylko przewozów pozamiejskich, ale także wewnątrzmiejskich. Nie można do tego dopuścić” – argumentuje dr Wojciech Szymalski z Instytutu na rzecz Ekorozwoju.
Sygnatariusze i sygnatariuszki apelu podkreślają, że w trakcie restrykcji wprowadzonych w związku z pandemią, transport publiczny stanowił bardzo ważny zasób dla ludzi, których praca pozostaje niezbędna do funkcjonowania społeczeństwa. Jednak sieci transportu publicznego – mimo ich fundamentalnej roli – znajdują się dziś pod ogromną presją finansową, co wynika m.in. ze spadku liczby pasażerów. Dlatego organizacje i miasta wzywają Mateusza Morawieckiego, aby przeznaczył dodatkowe środki finansowe na:
1) Pomoc dla organizatorów systemów transportu publicznego w przezwyciężeniu finansowych konsekwencji COVID-19;
2) Inwestycje w redukcję emisyjności i modernizację systemów transportu publicznego, które zagwarantują, że nowe i rozszerzone usługi będą obsługiwane przez pojazdy zeroemisyjne;
3) Wsparcie miast w celu pilnego zwiększenia zarówno ilości, jak i jakości infrastruktury rowerowej i pieszej, poprzez wdrożenie środków nadzwyczajnych, z zobowiązaniem do uczynienia ich stałymi;
4) Zwiększenie oferty alternatywnych środków transportu, w tym rowerów publicznych i rozwój węzłów multimodalnych.
“Cieszy nas, że możemy poprzeć apel wpisujący się w nasz miastopogląd. Kryzys klimatyczny i epidemia COVID-19 jasno pokazują, że potrzebujemy nowego podejścia do planowania i budowania miast – miast krótkich dystansów, tzw. miast 15-minutowych. W takim mieście my, jako mieszkanki i mieszkańcy, jesteśmy w stanie dojść lub dojechać rowerem do wszystkich potrzebnych nam miejsc w maksymalnie kwadrans. Wymaga to tworzenia bezpiecznych i wygodnych przestrzeni dla pieszych oraz tych, którzy przemieszczają się rowerami. Niektóre miasta już wprowadzają takie udogodnienia, liczymy na to, że rząd wyraźnie wesprze w tym samorządy” – mówi Marta Bejnar-Bejnarowicz, prezeska Związku Stowarzyszeń Kongres Ruchów Miejskich.
“Jesteśmy przekonani, że postulowane przez nas rozwiązania mają szansę pozytywnie wpłynąć na jakość powietrza, a w konsekwencji na nasze zdrowie, a także uczynić nasze miasta bardziej dostępnymi. Miasta, w których możemy się komfortowo przemieszczać bez samochodu, to miasta w których po prostu dobrze się żyje” – dodaje Iwona Bojadżijewa z Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, organizacji, która zainicjowała apel. – “W czerwcowym sondażu zleconym przez Clean Air Fund, ponad 90% ankietowanych z Polski przyznało, że martwi ich jakość powietrza w miejscu zamieszkania, a ponad 70% wyraziło poparcie dla usprawnienia transportu publicznego po pandemii. Oczekujemy, że rząd weźmie to pod uwagę, na przykład w ramach prac nad Krajowym Planem Odbudowy”.
W latach 2021-22 Polska ma otrzymać 18.9 mld EUR na walkę z kryzysem spowodowanym pandemią COVID-19 w ramach unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Od 15 października państwa członkowskie będą mogły przesyłać Komisji Europejskiej projekty Krajowych Planów Odbudowy. Intencją Komisji jest, aby pieniądze były wydatkowane w sposób, który przyczyni się do przyspieszenia zielonej transformacji Unii. Organizacje i decydenci popierający apel nie mają wątpliwości, że zrównoważony transport zbiorowy oraz infrastruktura promująca aktywną mobilność (ruch rowerowy i pieszy) powinny znaleźć się wśród wspieranych obszarów.
Pełna treść apelu znajduje się tutaj.
Apel na rzecz zielonej odbudowy miast został podpisany przez następujące osoby i organizacje:
- Bakun Wojciech, Prezydent Miasta Przemyśl
- Głowski Piotr, Prezydent Miasta Piły
- Grzymowicz Piotr, Prezydent Miasta Olsztyna
- Guć Michał, Wiceprezydent Miasta Gdynia
- Gutkowski Andrzej, Zastępca Prezydenta Miasta Rzeszowa
- Karolczak Kazimierz, Przewodniczący Zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
- Łyczko Janusz, Zastępca Prezydenta Miasta Jelenia Góra
- Majchrowski Jacek, Prezydent Miasta Krakowa
- Surmacz Agnieszka, Zastępca Prezydenta Miasta Gorzów Wielkopolski
- Trzaskowski Rafał, Prezydent m. st. Warszawy
- Wnuk Andrzej, Prezydent Miasta Zamościa
- Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi
- Fundacja Otwarty Plan
- Fundacja WWF Polska
- Fundacja Zielone Światło
- Gogolewski Jakub, Fundacja Rozwój TAK - Odkrywki NIE
- HEAL Polska
- Instytut na rzecz Ekorozwoju
- Koalicja Klimatyczna
- Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
- Stowarzyszenie Bo Miasto
- Stowarzyszenie Miasto Jest Nasze
- Stowarzyszenie Serduszko dla Dzieci
- Stowarzyszenie Społeczny Rzecznik Pieszych w Bydgoszczy
- Stowarzyszenie Zielone Mazowsze
- Warszawski Alarm Smogowy
- Zielone Wiadomości
- Związek Stowarzyszeń Kongres Ruchów Miejskich
- Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć